Sự thật về kế hoạch thuế quan đối ứng của Tổng thống Trump

Investing.com -- Sau khi bắt đầu nhiệm kỳ thứ hai, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã công bố một loạt biện pháp thuế quan nhằm điều chỉnh mối quan hệ thương mại với các đối tác và đồng minh. Một trong những biện pháp nổi bật là thuế quan có đi có lại, hay còn gọi là thuế đối ứng. Vào tháng 2/2025, ông Trump đã ký một bản ghi nhớ yêu cầu các cố vấn cấp cao của mình xây dựng một kế hoạch toàn diện để xử lý thâm hụt thương mại, chủ yếu thông qua việc áp dụng thuế quan để đáp trả các thuế quan và các biện pháp không công bằng mà Mỹ cho là không hợp lý. Kế hoạch thuế đối ứng dự kiến sẽ được công bố vào ngày 2/4/2025.

Ý tưởng về thuế quan đối ứng không phải là điều mới mẻ. Theo thông tin từ Wall Street Journal, Peter Navarro, cố vấn cấp cao về thương mại và sản xuất của ông Trump, là người ủng hộ chính cho ý tưởng này. Trước đây, Navarro đã kêu gọi các nghị sĩ hỗ trợ một dự luật thuế quan đối ứng trong nhiệm kỳ cầm quyền trước của Tổng thống Trump. Đến tháng 6/2023, ông Trump cam kết nếu tái đắc cử, ông sẽ thuyết phục Quốc hội Mỹ thông qua đạo luật cho phép áp thuế quan tương xứng với thuế quan mà các quốc gia áp lên hàng hóa Mỹ.

Kế hoạch thuế đối ứng của ông Trump được mở rộng so với ý tưởng ban đầu. Các quan chức Nhà Trắng giải thích rằng Mỹ sẽ áp thuế quan "theo từng quốc gia", không chỉ để trả đũa thuế quan mà còn các hàng rào phi thuế quan như thuế VAT của EU hay thuế dịch vụ số mà một số nước châu Âu áp dụng. Theo tài liệu Nhà Trắng, Mỹ khẳng định là nền kinh tế mở nhất thế giới, nhưng các đối tác thương mại vẫn giữ kín thị trường đối với hàng hóa Mỹ.

Các quốc gia có thể bị ảnh hưởng lớn nhất bởi thuế quan đối ứng bao gồm Nhật Bản, Ấn Độ và EU. Nhật Bản có thuế quan thấp, nhưng lại có các hàng rào thương mại khác. Ấn Độ lại áp thuế quan cao đối với hàng hóa Mỹ. EU cũng bị chỉ trích vì áp thuế VAT đối với các sản phẩm bán trong khối, trong khi Mỹ không có thuế VAT. Các nhà phân tích của Morgan Stanley dự đoán các quốc gia như Ấn Độ, Thái Lan, Hàn Quốc, Nhật Bản, Malaysia, Philippines và Indonesia có thể bị ảnh hưởng bởi thuế quan này.

Tuy nhiên, một số quốc gia đã tìm cách giảm bớt căng thẳng với Mỹ. Ấn Độ, chẳng hạn, đã giảm thuế quan đối với một số mặt hàng của Mỹ, trong khi EU đã sẵn sàng hạ thuế quan đối với ôtô nhập khẩu nếu Mỹ không áp thuế đối với hàng hóa của EU. Tuy nhiên, việc EU thay đổi thuế VAT dưới sức ép từ Mỹ vẫn là điều chưa rõ ràng.

Một vấn đề lớn đối với kế hoạch của ông Trump là tính hợp pháp. Các chuyên gia pháp lý cảnh báo rằng thuế quan đối ứng có thể vi phạm nguyên tắc Tối huệ quốc của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), theo đó các nước thành viên phải đối xử bình đẳng với tất cả các thành viên WTO khác. Mặc dù Mỹ lâu nay không tuân thủ đầy đủ các quy định của WTO, nhưng việc áp dụng thuế quan đối ứng có thể gây ra sự thay đổi lớn trong chính sách thương mại của Mỹ. Thực tế, việc này sẽ khác biệt so với các biện pháp thuế quan trước đó, chẳng hạn như thuế quan đối với thép và nhôm nhập khẩu, hàng hóa Trung Quốc, hay các mặt hàng từ Canada và Mexico.