Thương mại toàn cầu chìm trong vòng xoáy thuế quan và đáp trả

Investing.com -- Cuộc chiến thương mại do Mỹ khởi xướng đã lan rộng sang nhiều lĩnh vực, kéo theo hàng loạt nền kinh tế lớn tham gia vào vòng xoáy của các biện pháp thuế trả đũa.

Vào ngày 4/3, Tổng thống Mỹ Donald Trump bắt đầu áp thuế nhập khẩu đối với các sản phẩm từ Canada, Mexico và Trung Quốc. Canada lập tức phản ứng bằng việc áp dụng các biện pháp thuế trả đũa. Thủ hiến tỉnh Ontario, Doug Ford (NYSE:F), bức xúc đến mức đe dọa sẽ áp thêm thuế 25% hoặc thậm chí ngừng xuất khẩu điện sang ba bang của Mỹ. Điều này khiến ông Trump tức giận và đe dọa tăng gấp đôi thuế nhôm, thép đối với Canada lên 50%.

Sau đó, các quan chức Mỹ và Canada đã phải tổ chức một cuộc họp về vấn đề thương mại. "Cuộc trao đổi rất hiệu quả", ông Ford cho biết trong một buổi họp báo sau khi cuộc gặp kết thúc. Ông cho biết cảm thấy "tình hình đã lắng xuống" và sẽ tiếp tục gặp Bộ trưởng Thương mại Mỹ Howard Lutnick vào tuần tới.

Tuy nhiên, Canada đã yêu cầu tham vấn với Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) về các biện pháp thuế nhôm, thép của Mỹ, cho rằng những thuế này vi phạm các quy định thương mại quốc tế.

Các chuyên gia phân tích cảnh báo rằng cuộc chiến thương mại này có thể dễ dàng vượt tầm kiểm soát nếu các quốc gia không thận trọng. Họ lo ngại rằng các cuộc trả đũa có thể khiến tình hình ngày càng leo thang. "Cuộc chiến này đang mở rộng ra nhiều lĩnh vực khác nhau", Mary Lovely, nhà phân tích cấp cao tại Viện Kinh tế Quốc tế Peterson, nhận định.

Không chỉ Mỹ và Canada bị cuốn vào cuộc chiến, Trung Quốc cũng đã đáp trả khi Mỹ áp thêm thuế nhập khẩu 10% vào tháng 2, bằng cách áp thuế trả đũa, siết chặt xuất khẩu nhiều kim loại quan trọng và đưa các công ty Mỹ vào danh sách đen.

Châu Âu cũng không đứng ngoài cuộc. Vào ngày 12/3, Liên minh Châu Âu đã đáp trả các biện pháp thuế nhôm, thép của Mỹ bằng cách áp thuế tương tự lên các sản phẩm như quần áo và rượu của Mỹ. Đáp lại, vào ngày 13/3, Tổng thống Trump đã đe dọa áp thuế lên tới 20% đối với các loại rượu vang, sâm panh và các đồ uống có cồn khác từ châu Âu.

Cuộc chiến thương mại gia tăng đã khiến các nhà đầu tư, giám đốc điều hành và các nhà kinh tế lo lắng. Kent Smetters, giáo sư tại Trường Wharton thuộc Đại học Pennsylvania, đã bày tỏ sự lo ngại trên CNN, cho rằng khả năng Mỹ rơi vào suy thoái trong năm nay vẫn chưa thể xác định.

Theo Mary Lovely, Tổng thống Mỹ đang sử dụng thuế nhập khẩu như một công cụ để giải quyết các vấn đề không liên quan đến thương mại, từ nhập cư, ma túy, bảo vệ sự thống trị của đồng USD cho đến các cuộc đàm phán hòa bình giữa Nga và Ukraine. "Ông ấy tin rằng thuế có thể giải quyết tất cả các vấn đề", bà cho biết.

Dù thị trường chứng khoán Mỹ gần đây có sự sụt giảm, Tổng thống Trump vẫn khẳng định sẽ tiếp tục duy trì chính sách thuế này, với việc áp thuế nhập khẩu đối với tất cả các đối tác thương mại bắt đầu từ ngày 2/4. Nếu được thực hiện, biện pháp này có thể gây ra làn sóng trả đũa mạnh mẽ hơn nữa.

Christine McDaniel, cựu quan chức thương mại dưới thời Tổng thống George W. Bush, nhận định rằng "thương mại hiện nay bị ảnh hưởng mạnh mẽ bởi cảm xúc, các quốc gia có xu hướng ghi nhớ lâu và càng ngày càng có nhiều quốc gia tham gia vào vòng xoáy này".

Thủ hiến tỉnh Ontario hiện là một trong những người phản đối mạnh mẽ chính sách thương mại của ông Trump, trong khi Tổng thống Mexico, Claudia Sheinbaum, lại chọn phương thức tiếp cận mềm mỏng hơn. Bà cho biết sẽ chờ đợi đến ngày 2/4 trước khi đưa ra phản ứng chính thức đối với thuế của Tổng thống Trump.

Tuy nhiên, các diễn biến này đã khiến các nhà đầu tư và lãnh đạo doanh nghiệp thêm phần bất an. "Hành vi con người khó đoán hơn rất nhiều. 30 năm trước, các nhà kinh tế học có thể dễ dàng dự đoán điều này, nhưng giờ đây không có mô hình nào cả", McDaniel chia sẻ.

Một sự kiện doanh nghiệp tại Mỹ vào ngày 12/3 cho thấy nhiều CEO đang cắt giảm kế hoạch tuyển dụng và đầu tư. Tại một sự kiện khác ở Đại học Yale, 85% CEO tham gia phản đối chính sách thuế của ông Trump, 94% lo ngại về lạm phát, và 85% tin rằng thuế nhập khẩu sẽ có tác dụng ngược lại.

Jeffrey Sonnenfeld, người sáng lập Viện Lãnh đạo Yale, cho biết các lãnh đạo doanh nghiệp cho rằng thuế nhập khẩu nên được áp dụng có chọn lọc, và họ "nổi giận" khi ông Trump áp thuế đối với tất cả các quốc gia. "Cuộc tấn công toàn diện vào các đồng minh thay vì các quốc gia thù địch đã khiến các CEO thất vọng và xấu hổ", ông nói.

Tuy nhiên, vẫn còn quá sớm để xác định cuộc chiến thương mại này sẽ đi đến đâu và tác động như thế nào đối với nền kinh tế và thị trường tài chính. Các lãnh đạo quốc gia đang tỏ ra thận trọng, chưa hành động theo hướng làm leo thang căng thẳng để tránh tổn hại thêm cho nền kinh tế.

Tổng thống Trump có thể giảm bớt áp lực thuế nhập khẩu nếu nền kinh tế Mỹ suy yếu hoặc nếu Wall Street phản đối mạnh mẽ hơn. "Tổng thống hiện đang gặp khó khăn. Mỗi quyết định thuế hoặc đe dọa thuế sẽ khiến ông ấy càng khó khăn hơn. Nếu tiếp tục như vậy, giá cả sẽ tăng và nền kinh tế Mỹ có thể bị chậm lại", Simon Johnson, người đứng đầu bộ phận Quản trị và Kinh tế toàn cầu tại Học viện Công nghệ Massachusetts, nhận xét.