Việt Nam cần cẩn thận để không ‘dính đòn’ thương mại Mỹ - Trung

Investing.com -- Việt Nam có thể đối mặt với rủi ro liên quan đến các biện pháp trừng phạt của Mỹ áp đặt lên Trung Quốc. Một số trường hợp đã xảy ra là những cảnh báo đối với các doanh nghiệp và cơ quan hữu trách về thương mại của Việt Nam. 

1. Pin mặt trời và linh kiện năng lượng tái tạo

Bộ Thương mại Mỹ đã áp dụng thuế chống bán phá giá và chống trợ cấp lên các sản phẩm pin mặt trời từ Việt Nam, Thái Lan, Malaysia và Campuchia do nghi ngờ rằng các công ty Trung Quốc chuyển dây chuyền sản xuất sang các quốc gia này để né thuế. Theo điều tra, các linh kiện chính từ Trung Quốc đã được lắp ráp tại Việt Nam trước khi xuất khẩu sang Mỹ.

Điều này khiến các doanh nghiệp Việt Nam sản xuất pin mặt trời hoặc các linh kiện năng lượng tái tạo gặp khó khăn trong việc tiếp cận thị trường Mỹ, làm giảm khả năng cạnh tranh do thuế suất tăng cao.

Các doanh nghiệp Việt Nam cần tăng tỷ lệ giá trị gia tăng nội địa, chẳng hạn như tự sản xuất nhiều linh kiện hơn hoặc mua từ các nhà cung cấp không phải Trung Quốc, để chứng minh rằng sản phẩm thực sự được sản xuất ở Việt Nam.

2. Linh kiện điện tử và chất bán dẫn

Ngành công nghiệp bán dẫn của Việt Nam ngày càng phát triển, nhưng vẫn nhập khẩu nhiều linh kiện từ Trung Quốc. Mỹ đã áp đặt nhiều biện pháp kiểm soát xuất khẩu lên các sản phẩm chất bán dẫn và linh kiện công nghệ cao từ Trung Quốc, bao gồm các loại chip tiên tiến và thiết bị sản xuất bán dẫn.

Nếu các công ty Việt Nam sử dụng linh kiện từ các công ty Trung Quốc bị trừng phạt, sản phẩm cuối cùng khi xuất khẩu sang Mỹ có thể bị từ chối hoặc gặp rào cản thuế quan. Mỹ có thể điều tra và truy xuất nguồn gốc các linh kiện để đảm bảo không có sản phẩm nào vi phạm các quy định cấm vận.

Các doanh nghiệp Việt Nam cần lựa chọn nguồn cung ứng đa dạng và giảm phụ thuộc vào linh kiện nhạy cảm từ Trung Quốc. Việc đầu tư vào công nghệ nội địa hoặc hợp tác với các nước không chịu lệnh trừng phạt sẽ giúp Việt Nam an toàn hơn khi xuất khẩu vào Mỹ.

3. Sản phẩm thép và nhôm

Năm 2018, Mỹ đã áp thuế đối với thép và nhôm từ Trung Quốc để hạn chế tình trạng bán phá giá. Nhiều công ty Trung Quốc đã tìm cách xuất khẩu thép và nhôm bán thành phẩm sang Việt Nam để gia công, sau đó tái xuất khẩu sang Mỹ. Điều này đã khiến Việt Nam phải chịu thuế chống bán phá giá khi xuất khẩu một số loại thép và nhôm sang Mỹ.

Các nhà sản xuất thép và nhôm tại Việt Nam bị ảnh hưởng nặng nề khi Mỹ tăng thuế đối với các sản phẩm thép nhôm có nguồn gốc Trung Quốc, ngay cả khi sản phẩm đã trải qua gia công ở Việt Nam.

Để tránh rủi ro, các công ty Việt Nam cần chú ý đến quy định về nguồn gốc và đảm bảo tỷ lệ giá trị gia tăng nội địa cao hơn để không bị coi là nơi trung chuyển sản phẩm của Trung Quốc.

4. Hàng dệt may và giày dép

Ngành dệt may của Việt Nam phụ thuộc nhiều vào nguồn vải và nguyên liệu từ Trung Quốc. Một số lệnh trừng phạt của Mỹ có thể sẽ ảnh hưởng đến việc sử dụng vải từ Trung Quốc, đặc biệt là khi Mỹ tăng cường kiểm soát xuất xứ nguyên liệu để ngăn chặn các hành vi “né” thuế hoặc vi phạm nhân quyền.

Nếu sản phẩm dệt may của Việt Nam xuất khẩu sang Mỹ bị phát hiện sử dụng nguyên liệu từ các công ty Trung Quốc bị trừng phạt, sản phẩm có thể bị giữ lại hoặc áp dụng thuế cao hơn.

Việt Nam nên đa dạng hóa nguồn cung cấp nguyên liệu cho ngành dệt may từ các quốc gia khác như Ấn Độ, Bangladesh, hoặc các quốc gia ASEAN. Đầu tư vào sản xuất nguyên liệu trong nước cũng sẽ giúp ngành dệt may Việt Nam giảm thiểu rủi ro từ các lệnh trừng phạt của Mỹ.

5. Điện thoại và các thiết bị công nghệ khác

Nhiều công ty lớn như Samsung có các nhà máy sản xuất lớn tại Việt Nam, cung cấp điện thoại và thiết bị công nghệ cho thị trường Mỹ. Tuy nhiên, các sản phẩm này thường chứa các linh kiện từ Trung Quốc.

Nếu Mỹ siết chặt quy định về linh kiện công nghệ nhập khẩu từ Trung Quốc, các sản phẩm điện thoại và thiết bị công nghệ của Việt Nam có thể bị ảnh hưởng. Mỹ có thể yêu cầu nhà sản xuất chứng minh sản phẩm không chứa linh kiện từ các công ty bị trừng phạt của Trung Quốc.

Việt Nam cần khuyến khích sản xuất linh kiện điện tử trong nước hoặc hợp tác với các nhà cung cấp từ các quốc gia không bị trừng phạt để đảm bảo an toàn khi xuất khẩu thiết bị công nghệ sang Mỹ.

Những ví dụ trên cho thấy tầm quan trọng của việc minh bạch nguồn gốc sản phẩm và tăng tỷ lệ nội địa hóa trong sản xuất tại Việt Nam. Điều này không chỉ giúp tránh rủi ro bị Mỹ áp thuế hoặc trừng phạt mà còn nâng cao khả năng cạnh tranh và giá trị của các sản phẩm Việt Nam trên thị trường quốc tế.

Việt Nam cần phải thận trọng để tránh bị ảnh hưởng từ các lệnh trừng phạt của Mỹ đối với Trung Quốc, đặc biệt trong bối cảnh căng thẳng thương mại giữa hai nước này ngày càng gia tăng. Một số vấn đề cụ thể mà Việt Nam cần lưu ý bao gồm:

• Chứng minh nguồn gốc xuất xứ của sản phẩm và đảm bảo rằng các hoạt động sản xuất có giá trị gia tăng thực tế tại Việt Nam, thay vì chỉ nhập khẩu linh kiện từ Trung Quốc và lắp ráp sơ bộ.
• Minh bạch và tuân thủ quy định xuất xứ: Hệ thống cấp chứng nhận xuất xứ (CO) của Việt Nam cần được cải thiện để đảm bảo tính minh bạch và đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế, tránh việc các doanh nghiệp lách luật thông qua gian lận xuất xứ.
• Theo dõi và ứng phó với các biện pháp trừng phạt trong lĩnh vực công nghệ: Cần thận trọng trong hợp tác với các công ty công nghệ bị trừng phạt của Trung Quốc, cũng như đảm bảo rằng sản phẩm của Việt Nam không chứa các linh kiện nhạy cảm có thể vi phạm lệnh cấm vận của Mỹ.
• Xây dựng các mối quan hệ thương mại đa dạng: Để giảm phụ thuộc vào cả Mỹ và Trung Quốc, Việt Nam cần tích cực đa dạng hóa các đối tác thương mại, hướng tới các thị trường lớn khác như EU, Nhật Bản, Hàn Quốc và các nước ASEAN. Điều này giúp giảm rủi ro khi có bất kỳ lệnh trừng phạt hoặc thuế mới nào từ phía Mỹ đối với các mặt hàng có xuất xứ từ Việt Nam.
• Đầu tư vào công nghệ và nâng cao giá trị gia tăng nội địa: Một chiến lược bền vững để tránh các lệnh trừng phạt của Mỹ là tăng cường đầu tư vào công nghệ, nâng cao năng lực sản xuất và chuỗi cung ứng nội địa để tăng giá trị gia tăng thực sự cho các sản phẩm "Made in Vietnam." Điều này sẽ giúp Việt Nam tự chủ hơn trong sản xuất, đồng thời tránh bị coi là nơi gia công hoặc trung chuyển cho hàng hóa Trung Quốc.
• Hợp tác chặt chẽ với Mỹ và tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế: Việt Nam cần tăng cường hợp tác với Mỹ trong việc chia sẻ thông tin và minh bạch về xuất xứ hàng hóa, nhằm tạo niềm tin và giảm thiểu các hiểu lầm trong thương mại.

Tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế về sản xuất, lao động và bảo vệ môi trường cũng sẽ giúp Việt Nam tăng cường uy tín và tránh bị áp thuế hoặc trừng phạt từ phía Mỹ.

Việt Nam hiện có tiềm năng lớn trong chuỗi cung ứng toàn cầu, nhưng để duy trì sự phát triển bền vững và tránh rủi ro, việc tuân thủ quy định quốc tế và xây dựng giá trị nội địa là rất quan trọng.